Rodzajów piłek tenisowych jest wiele, o tym każdy kto miał nieco dłuższy kontakt z tenisem wie doskonale. Dla początkujących być może wszystkie piłki są takie same. I nie ma w tym nic dziwnego, bo taki stosunek do sprzętu mamy zawsze przy pierwszym kontakcie z nową dyscypliną. Czy dla przeciętnego amatora ma znaczenie rodzaj okładziny w rakietce pingpongowej albo czy osoba ucząca się pływać zastanawia się nad opływowym kształtem okularków do pływania? W pierwszym przypadku liczy się przede wszystkim to by piłeczka się od rakietki odbijała dając satysfakcję z gry w tenisa stołowego. W drugim by okularki nie przeciekały, plus względy estetyczne?Więc po co różne rodzaje piłek i czym się one różnią?…

Piłki ciśnieniowe

Piłki ciśnieniowe w trakcie procesu produkcyjnego dochodzi do sklejenia dwóch połówek piłki, w atmosferze bardzo wysokiego ciśnienia specjalnego gazu, który po złożeniu piłki zostaje w środku. Jest to ok 6 atmosfer. Dzięki temu piłka osiąga wymagane odkształcenie, które umożliwia odbijanie się od podłoża. Piłki ciśnieniowe pakowane są hermetycznie w środowisku odpowiadającym pod względem ciśnienia temu jakie panuje w piłce. Piłki mogą być pakowane do puszek, plastykowych pudełek a czasami również w wytrzymałe folie Dzięki temu nie dochodzi do gradientu ciśnień i przenikania gazu z wewnątrz piłki do otoczenia.

Jest to informacja ważna dla tenisistów amatorów gdyż wyjaśnia dlaczego nie warto „oszczędzać” piłek ciśnieniowych – Można spotkać na kortach osoby (szczególnie te rzadko grające), które mówią np „ja mam nowe piłki, grane tylko raz … dwa miesiące temu” W rzeczywistości piłki te nie mają już nic ze swe świetności z przed dwóch miesięcy. Ciśnienie w piłce po takim czasie dawno uległo znacznemu obniżeniu. W efekcie piłka taka znacznie niżej się odbija i to zarówno od kortu jak i od rakiety przez co staje się znacznie wolniejsza.

Piłki ciśnieniowe są używane przez zawodników, oraz najczęściej przez amatorów grających na wysokim poziomie. Ta grupa tenisistów zazwyczaj niszczy piłkę z zewnątrz zanim zdąży ona stracić kompresję – dochodzi do zmechacenia lub zdarcia filcu którym pokryta jest piłka, pod wpływem tarcia o struny rakiety i kort. Duża siła gry oraz rotacje z jakimi zawodnicy uderzają piłkę stawiają producentom piłek bardzo wysokie wymagania w zakresie jakości wykonania.

O tym jakie znaczenie ma jakość piłek dla zawodników na wysokim poziomie świadczą specjalne przepisy nakazujące wymianę kompletu piłek po pierwszych siedmiu gemach i każdych następnych dziewięciu

Piłki bezciśnieniowe

Piłki bezciśnieniowe charakteryzują się jak nazwa wskazuję brakiem podwyższonego ciśnienia wewnątrz piłki. Odpowiedni poziom odkształcenia umożliwiający odbijanie się piłki od kortu i strun rakiety osiągany jest poprzez zwiększenie grubości „ścianki” piłki. Piłki te są nieco cięższe niż ciśnieniowe. Dodatkowo tzw punkt krytyczny zdeformowania piłki jest nieco niższy niż dla piłki ciśnieniowej. Co to oznacza? Przeciętny gracz odczuje taką piłkę na rakiecie jako nieco twardszą i cięższą, ale po przekroczeniu pewnej siły uderzenia piłka zamiast lecieć szybciej – zwolni. Dzieje się tak dlatego że dochodzi do zniekształcenia piłki uniemożliwiającego wykorzystanie właściwości dynamicznych mieszanki gumy z której jest wykonana.

Piłki takie mają niewątpliwą zaletę w porównaniu z ciśnieniowymi bez względu na czas używania piłek nie zmienia się znacząco wysokość odbicia piłki od kortu. Można zapytać czy w ogóle się zmienia? Niestety – zużycie materiału – spowodowane ilością uderzeń oraz zdzieranie filcu którym pokryte są piłki również ma wpływ na jej jakość Piłki bezciśnieniowe polecane są przez sprzedawców osobom grającym z małą i średnią siłą, oraz tym graczom, którzy na kort wychodzą trochę rzadziej niż zawodnicy.

Piłki wypełnione pianką

Piłki wypełnione pianką. Jest firma która w oryginalny sposób osiągnęła długą żywotność piłki nie zwiększając grubości ścianek a co z tym związane wagi piłki. Poprzez zastosowanie specjalnej lekkiej pianki o bardzo drobnej gramaturze, osiągnięto efekt sprężystości podobny do piłki ciśnieniowej. Jednak parametry odkształcenia takiej piłki przy silnej grze są zbliżone do piłki bezciśnieniowej której opis już istnieje.

Większe piłki.

Większe piłki. Zwiększona średnica piłek tenisowych to wynalazek, do którego powstania niewątpliwie przyczyniła się ciągła ewolucja w sprzęcie tenisowym, szczególnie jeśli chodzi o materiały z których jest wykonywany. Owe zmiany sprzętowe powodują że tenis staje się coraz szybszą grą, a turnieje rozgrywane na nawierzchniach szybkich straciły w pewnym momencie na widowiskowości. Jednak wprowadzenie większych piłek w tenisie nie przyjęło się. Problem „nadmiernej” szybkości gry został rozwiązany przez zróżnicowanie piłek ze względu na rodzaj nawierzchni. I tak na kortach szybkich używa się piłek nieco bardziej miękkich niż na kortach ziemnych uchodzących za najwolniejsze. Na tych ostatnich mecze rozgrywane są piłkami najtwardszymi i przez to najszybszymi.

Piłki o zwiększonej jaskrawości. Niektórzy producenci piłek z myślą o słabo widzących graczach, lub grających w trudnych warunkach np. słabo oświetlonych halach wprowadzili piłki o 10 – 20% jaśniejsze. Korzyści wynikające z używania piłek jaśniejszych są bardziej subiektywne a w warunkach dobrego oświetlenia (światło dzienne, obiekty spełniające standardy oświetleniowe) wątpliwe. Każdy ma jednak swoją własną skalę porównawczą i o zaletach piłek jaśniejszych może opowiedzieć jeśli takimi grał.

Piłki „Soft”

Piłki „Soft”. Nowości techniczne mają również ogromne znaczenie w sposobach nauczania tenisa dzieci. Dzięki wprowadzeniu przez wiele firm piłek „soft” bezpieczną przygodę z tenisem mogą rozpocząć już dzieci 5-6 letnie a nawet młodsze chociaż słuszność tak wczesnej specjalizacji poddaję pod dyskusję. Piłki soft charakteryzują się cienkimi ściankami co znacznie obniża wagę piłki dzięki czemu staje się ona bardziej przyjazna dla ręki dziecka. Ponadto jest piłką bardzo miękką, tak że nawet małe dziecko bez trudu zdeformuje piłkę w ręce. Takie parametry sprawiają że piłka zarówno podczas kontaktu z rakietą jak i z kortem „rozpłaszcza się” – pozwala to na znaczne zwiększenie czasu kontaktu piłki z powierzchnią uderzenia rakiety – co ostatecznie daje zdecydowanie większą kontrolę małego tenisisty nad piłką. Ten sam mechanizm „rozpłaszczania” piłki na korcie powoduje że piłka osiąga znacznie niższy kozioł po odbiciu od kortu dzięki czemu dziecko bez trudu może trenować poprawna technikę, nie martwiąc się, że piłka go przeskoczy. Dodatkowym zaletą piłek dla dzieci jest ich odmienny kolor. Zazwyczaj można spotkać piłki dwukolorowe o atrakcyjnych dla dziecka różowych, zielonych, pomarańczowych itp barwach.

Gąbkowe piłki

Gąbkowe piłki dla najmłodszych Jest to inna wersja ułatwienia dzieciom gry. W sprzedaży pojawiły się piłki do początkowego nauczania dzieci. Piłki gąbkowe są większe od normalnych piłek ale bardzo lekkie dzięki gąbce z której są wykonane. Duże rozmiary piłki ułatwiają małemu tenisiście utrzymanie kontaktu wzrokowego z piłką i dzięki temu sprawiają, że wszystkie zabawy wykorzystywane w nauczaniu początkowym są dla dziecka możliwe do wykonania i co bardzo ważne bezpieczne. Waga, rozmiary i materiał z jakiego są wykonane piłki gąbkowe chronią przed częstymi podczas nauki uderzeniami ramą i tym samym przed kontuzjami.

Oglądając profesjonalistów, można odnieść wrażenie, że tenis to prosta gra; w rzeczywistości jednak tą złożoną grą rządzą ustalone reguły.

Gra

Gra rozpoczyna się od serwisu (podania). O tym kto będzie serwującym, a kto odbierałbym decyduje rzut monetą, jeszcze przed rozpoczęciem rozgrzewki. Jeśli wygrasz losowanie masz prawo do jednego z trzech przywilejów:

• decydujesz, czy chcesz zagrywać, czy też odbierać w pierwszym gemie

• wybierasz stronę kortu, po której pragniesz rozpocząć mecz

• prosisz przeciwnika, by dokonał wyboru,

Gdy powyższe decyzje zostaną podjęte, następuje rozgrzewka, której czas nie może przekroczyć 5 min., potem rozpoczyna się mecz.

Podający musi stać obiema stopami za linią główną, na prawo od punktu środkowego. Po dobrym podaniu piłka przechodzi nad siatką i ląduje w polu serwisowym położonym po przekątnej kortu.
Serwować należy z odpowiedniego miejsca, uważając, by nie popełnić błędu stóp! Piłka pozostaje w grze, jeśli wpadnie w pole lub dotknie którejkolwiek z linii wytyczających pole serwisowe (podania).

Przy serwisie najczęściej popełniany jest błąd stóp. Serwis jest nieważny, jeśli:

• w trakcie podania będziesz iść lub biec (drobne ruchy stóp są dozwolone)

• przekroczysz linię główną którąkolwiek ze stóp przed zagraniem piłki

• staniesz którąkolwiek ze stóp na przedłużeniu (wyobrażonym) linii bocznej

• staniesz którąkolwiek ze stóp na przedłużeniu (wyobrażonym) punktu środkowego

Ponadto sędzia ogłasza błąd jeśli:

• zagrana piłka nie wyląduje we właściwym polu

• serwując, nie trafisz rakietą w piłkę

• zagrana piłka trafia w stały element kortu, znak słupka do singla lub słupki podtrzymujące siatkę, zanim wyląduje na korcie

• zagrana piłka dotknie ciebie lub twojego partnera (w deblu) albo czegokolwiek, co ty lub partner macie na sobie lub co trzymacie

Jeśli popełnisz błąd serwisowy, masz prawo do drugiego podania. Jeśli popełnisz błąd przy drugim serwisie, przeciwnik zdobywa punkt.

Net

Sędzia ogłasza „net”, kiedy zagrana przez ciebie piłka uderzy w siatkę, zanim spadnie na kort, ale mimo to wyląduje we właściwym polu podania. Net może być ogłoszony, gdy zagrywasz piłkę, a przeciwnik nie jest gotowy do odbioru lub zdekoncentrowany, np. gdy piłka toczy się po korcie lub publiczność głośno krzyczy.
Po komendzie „net” punktacja nie ule zmianie. Net ogłoszony przy pierwszym serwisie daje prawo do dwóch kolejnych prób. Ogłoszony przy drugim podaniu, pozostawia do dyspozycji tylko jedną dodatkową próbę.

Zdobywanie punktów

Po podaniu gra sprowadza się do stosowania zagrań, które pozwalają zdobywać punkty (lub je tracić w razie popełnionego błędu)!

Oto sytuacje, po których zdobywasz punkty w tenisowym pojedynku:

• przy pierwszym lub drugim podaniu serwujesz tak, że przeciwnik nie odbiera piłki (as serwisowy).

• uderzasz piłkę w taki sposób, że na boisku przeciwnika odbije się dwa razy, zanim będzie on mógł uderzyć w nią rakietą

• zmuszasz przeciwnika do popełnienia błędów po którym piłka uderza w siatkę albo ląduje poza kortem

• gdy przeciwnik dwa razy z rzędu popełnia błąd przy podaniu (podwójny błąd serwisowy) jeśli przeciwnik uderza piłkę, zanim ta przejdzie nad siatką na jego stronę kortu

Utrata punktów

Niestety sytuacji, w których tracisz punkty, jest więcej niż tych, kiedy je zdobywasz:

• piłka może odbić się od kortu tylko jeden raz. zanim zostanie odegrana i powróci na stronę rywala. Jeśli pozwolisz, by odbiła się dwa razy, natychmiast tracisz punkt

• jeśli piłka będąca w grze uderza w stały element kortu lub inny obiekt poza liniami

• jeśli zagrywasz wolejem zza linii głównej i nie trafiasz w kort przeciwnika. Unikaj zatem zagrań wolejem zza linii głównej (jeśli uderzysz z woleja i trafisz w kort rywala, piłka pozostaje w grze)

• jeśli stoisz poza linią główną, sądząc, że był aut i dotkniesz piłki, zanim ta się odbije. Piłka zawsze musi najpierw odbić się od kortu, dopiero potem podejmowana jest decyzja, że jest „aut”

• jeśli ty, wliczając w to rakietę albo cokolwiek, co masz na sobie lub trzymasz, dotknie któregokolwiek elementu siatki lub kortu przeciwnika w dowolnym momencie, gdy piłka jest w grze

• jeśli nie jesteś w stanie odbić piłki, zanim przekroczy siatkę. Wyjątek stanowi sytuacja, kiedy pod dropszocie (skrócie) zagranym przez rywala piłka odbija się i powraca na jego stronę kortu. Masz wtedy prawo przełożyć rakietę nad siatką i zagrać piłkę, pod warunkiem jednak, że nie dotkniesz siatki

• nie wolno nieść ani chwytać piłki rakietą lub dotykać jej więcej niż jeden raz. chyba że uderzysz piłkę dwukrotnie przy jednokrotnym zamachu rakietą:

• piłka nie może dotknąć ciebie ani niczego, co masz na sobie lub trzymasz, oprócz rakiety -jeśli dotknie, tracisz punkt:

• nie wolno rzucać rakietą w piłkę, żeby przeszła na stronę przeciwnika i nadal pozostała w grze – jeśli to zrobisz, tracisz punkt.

Istnieje też kilka mniej znanych możliwości utraty punktu, które mogą się zdarzyć, kiedy mecz jest rozgrywany w obecności sędziego:

• nie wolno zmieniać kształtu rakiety w sposób celowy i istotny, kiedy mecz zostanie rozpoczęty, a piłka znajdzie się w grze:

• nie wolno dekoncentrować przeciwnika, kiedy zagrywa piłkę, ani przeszkadzać mu w rozgrywaniu meczu w żaden inny sposób.

Istnieje kilka rodzajów uderzeń, które – choć pozornie mogą się wydawać niedozwolone – w rzeczywistości uznawane są za „prawidłowe”.

Piłka zostaje w grze:

• jeśli dotknie siatki, słupka siatki/oznaczenia słupka boiska do gry pojedynczej, linki lub metalowego drutu i wyląduje w obrębie pola kortu

• jeśli odbijesz ją poza słupkami siatki, powyżej albo poniżej górnej linii siatki, odbicie zostanie uznane za ważne, o ile piłka wyląduje w obrębie pola kortu

• jeśli przechodzi poniżej linki naciągu siatki (między oznaczeniem słupka singla a przyległym słupkiem), nie dotykając żadnej części siatki i trafi w obręb pola kortu

• jeśli po uderzeniu po twojej stronie rakieta przejdzie na drugą stronę siatki, nie dotykając jej, a piłka wyląduje w obrębie pola kortu

• jeśli przeciwnik pozostawi na korcie inną piłkę, a ty trafisz w nią zagraną przez siebie piłką, grasz dalej, o ile przeciwnik odbije właściwą piłkę. Jeśli jednak w trakcie wymiany na twoją stronę kortu wtoczy się piłka z sąsiedniego boiska, punkt jest powtarzany

Punktacja

System punktacji w tenisie dla początkujących może się wydać nieco zagmatwany, ponieważ nie jest całkiem logiczny. Obecny system na liczenia punktów pochodzi od tenisa królewskiego, gdzie punkty nazywane teraz piętnaście, trzydzieści i czterdzieści oznaczały minuty na „zegarze z wynikami”.

Gemy (gry)

Na początku każdego gema stan punktów wynosi zero-zero (love-all). Punkty serwującego zawsze podawane są jako pierwsze.
Punktacja w standardowym gemie przedstawia się następująco:
bez punktów „zero” —    („love”)
pierwszy punkt —    „15″
drugi punkt    —    „30″
trzeci punkt    —    „40″
czwarty punkt —    „gem”
Naliczanie punktów komplikuje się, kiedy gracze zdobywają punkty na przemian i mają ich równą liczbę. Jeśli obaj zdobyli po „40″, osiągnęli „równowagę”. Jeśli wygrasz następny punkt, punktacja zmieni się, zyskasz „przewagę”’ Musisz wygrać kolejną piłkę, jeśli nie chcesz powrotu do równowagi. Gracz musi zdobyć dwa punkty z rzędu, żeby wygrać gema od stanu równowagi.
Rozważmy taki oto teoretyczny gem:
wygrywasz rzut monetą i wybierasz serwis:
zdobywasz pierwszy punkt, zatem na tablicy wyników mamy 15-0 (piętnaście-zero):
przegrywasz drugi punkt, punktacja zmienia się na 15-15 (po piętnaście):
zdobywasz kolejny punkt, zmiana na tablicy wyników 30-15 (trzydzieści-piętnaście):
zdobywasz kolejny punkt, punktacja zmienia się na 40-15 (czterdzieści-piętnaście):
zagrywasz asa serwisowego i wygrywasz tym sposobem całego gema.

Sety i mecze

Mecz tenisa składa się gemów, które z składają się na „sety”. Seta można wygrać na dwa sposoby, zależnie od jego rodzaju:

• w secie „na przewagi” musisz wygrać w sumie 6 gemów, o ile masz nad rywalem co najmniej 2 gemy przewagi. W razie konieczności, set jest kontynuowany do chwili, kiedy osiągniesz nad przeciwnikiem 2 gemy przewagi. Dla przykładu końcowy wynik seta 8:6

• w secie z tie-breakiem końcowa rozgrywka zaczyna się, kiedy ty i twój przeciwnik zdobywacie po sześć gemów. Ten wariant gry rozstrzyga o tym, kto zwycięży w secie.( W trakcie tie-breaka liczy się kolejno punkty: „zero”. „jeden”, „dwa”, „trzy” itp. Gracz, który jako pierwszy zdobędzie siedem punktów, z przewagą dwóch punktów nad przeciwnikiem, zostaje jednocześnie zwycięzcą gema i seta. Gracz, któremu przysługuje prawo podania serwuje (z prawej strony), walcząc o pierwszy punkt. W następnej kolejności przeciwnicy wykonują po dwa serwisy (zaczynając z lewej strony) w walce o kolejne dwa punkty, aż do zakończenia seta. Po każdych sześciu punktach zawodnicy zmieniają strony kortu. W latach 70. XX wieku wprowadzono tie-break, pomysł Jimmy’ego Van Allena, który miał skrócić zbyt długie sety.

Mecze rozgrywane są zazwyczaj do dwóch wygranych setów (zwycięża ten, który jako pierwszy wygra dwa sety), chociaż w turniejach Wielkiego Szlema mecze singlowe gra się do trzech wygranych setów. W niektórych meczach o zwycięstwie w każdym secie rozstrzyga tie-break, natomiast w innych finał jest rozgrywany tylko na przewagi.

PRZERWY W GRZE I ZMIANA STRON

Po zakończeniu pierwszego gema zawodnicy powinni przeprowadzić zmianę stron boiska, przechodząc na przeciwległe końce kortu. Zmiana stron kortu następuje po zakończeniu każdego nieparzystego gema.
Jeśli pierwszy set zakończył się rezultatem 6-4, zawodnicy zyskują prawo do dwuminutowej przerwy, z tym że muszą powrócić na te same strony kortu, po których grali, kończąc pierwszego seta. Maksymalna długość przerw między poszczególnymi punktami wynosi 20 sekund oraz 90 sekund po zmianie stron kortu. Jednakże po zakończeniu każdego pierwszego gema w secie oraz w trakcie tie-breaku, gra toczy się bez przerw, a zawodnicy zmieniają strony kortu bez odpoczynku. Gracze mogą robić przerwy na opatrzenie urazów.

System liczenia punktów w tenisie pozwala na przegranie bitwy (gema lub seta), ale nie wojny. W trakcie meczu zaczynasz starcie kilka razy.